Rocznik Tarnowski 25 (2020)

Szanowni państwo!

Po roku pragniemy oddać w Wasze ręce kolejny - Jubileuszowy - 25. z kolei tom "Rocznika Tarnowskiego". Jest on pod wieloma względami wyjątkowy: ukazuje się w wyjątkowym 2020 r., kiedy to ludzkość została ogarnięta pandemią koronawirusa i wiele zaplanowanych działań, przedsięwzięć i wydawnictw musiało zostać przełożonych lub ograniczonych, bądź też odbywały się w wersji zdalnej, cyfrowej, po prostu - innej niż dotychczas. Dla Tarnowa to wyjątkowy rok - 7 marca obchodziliśmy bowiem 690, rocznicę lokacji, dokonanej przez Spycymira Leliwitę w oparciu o dokument wydany przez króla Władysława Łokietka. Dla Tarnowskiego Towarzystwa Kulturalnego i Redakcji "Rocznika Tarnowskiego" jest to także rok wyjątkowy, gdyż świętujemy 30-lecie powstania. Nie byłoby tych 30 lat pracy, 25 tomów "Rocznik" gdyby wiosną 1990 r. w umyśle śp. dr. Stanisława Potępy i skupionej wokół jego osoby grupy zapaleńców nie powstał pomysł powołania Towarzystwa oraz wielu wydawnictw, wśród których znalazł się także nasz periodyk.
Część pierwszą bieżącego tomu "Rocznika Tarnowskiego' stanowią teksty wspomnieniowe oraz monograficzne dotyczące wspomnianego jubileuszu TTK i "Rocznika". Godne uwagi jest także prezentowane w całości zestawienie bibliograficzne artykułów, jakie ukazały się na łamach "Rocznika" na przestrzeni cezury czasowej zamykającej się w latach 1990-2019. Warto przypomnieć, że "Rocznik" wydawany nieprzerwanie od 1990 r. przez Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, jest najstarszym tego typu pismem wychodzącym w Tarnowie i regionie.
Drugą część stanowi dział "In memoriam', poświęcony zmarłemu w lutym 2020 r. tarnowskiemu historykowi i gawędziarzowi, Antoniemu Sypkowi, jednemu z współtwórców "Rocznika Tarnowskiego". Na to opracowanie, na które składa się 9 tekstów (1 monograficzny i 8 wspomnieniowych). Któż z nas nie pamięta tego jego radiowego głosu, tych historii dotyczących wielu tarnowian spoczywających na tarnowskiej zachowanej najstarzej nekropolii, którym Tosiek - bo tak określali Go bliscy i znajomi - nadawał drugie życie... Wspominają Go zatem dawni współpracownicy oraz członkowie najbliżej rodziny.

Trzeci, najobszerniejszy dział stanowią "Artykuły i rozprawy". Składa się na nie 14 oryginalnych tekstów o charakterze naukowym lub/i popularnonaukowym. Podobnie, jak w zeszłym roku, każdy tekst został opatrzony tytułem w j. polskim i j. angielskim oraz streszczeniem
i wydzielonymi słowami kluczowymi, ułatwiającymi indeksację. Przyjęliśmy jako Redakcja, że teksty w tym dziale zostają uszeregowane w kolejności chronologicznej. Tak jest również w bieżącym tomie. Tekstem otwierającym ten dział jest opracowanie dwojga archeologów, pp. Andrzeja Szpunara z Tarnowa i Jerzego Kuśnierza z Zamościa, dotyczący wykopalisk spod Wojnicza, a konkretnie naczyń typu kernos z cmentarzyska kultury łużyckiej. Kolejno zaprezentowano dzieło Marka Smoły dotyczące najstarszych fundacji kościelnych Leliwitów Tarnowskich. Maria Nowrotek, znawczyni rodu Tetmejerów po raz kolejny przybliża czytelnikom nieznane aspekty życia Józefa Tetmajera, wypełniając tym samym białe plamy jego życiorysu. W kolejnym opracowaniu autorstwa M. Czosnyki dokonano przybliżenia dziejów dwóch nieznanych prawie
zupełnie i skazanych na zapomnienie rodów: Szameitów i Habichtów, których połączyła sprawa narodowa 1863 r. oraz podtarnowska  miejscowość Niedomice. W kolejnym opracowaniu Małgorzata Sobol-Kiełbania przedstawia pierwszą część zapomnianej również i bardzo rozgałęzionej rodziny Brzeskich. Współpracująca z "Rocznikiem" i TTK niemalże odpoczątku Maria Zychowska, autorka szeregu prac naukowych, tym razem przedstawia w swoim artykule rodzinę Dybowskich, a w szczególności zapomnianą może a spoczywającą na tarnowskim cmentarzu Olimpię Dybowską. Kolejny tekst jest wyjątkowy, gdyż jego autorka nie żyje już ponad 70 lat - jest to dziennik pochodzący z 1889 r. autorstwa Heleny Haburzanki, późniejszej Pochroniowej-Sutkowskiej, wraz ze szczegółowo opracowanym komentarzem edytorskim. 120. rocznica odsłonięcia tarnowskiego pomnika Adama Mickiewicza stała się dla M. Czosnyki inspiracją do ukazania nie do końca znanych kulisów jego powstania. Tuchowski badacz dziejów rodzinnego miasta, Tomasz Wantuch tym razem zajął się biogramem Leona Theodorowicza, Ormianina żyjącego w latach 1874-1940. Reprezentujący...

Mieczysław Czosnyka
redaktor naczelny